Tüm aileler ve evli çiftler hayatlarının bazı dönemlerinde çeşitli sorunlar yaşayabilirler. Bazı aileler bu sorunları kendi içinde çöümleyebilirken, bazı aileler ise profesyonel yardıma ihtiyaç duyabilirler. Aile danışmanlığı ailelerin ve evli çiftlerin yaşadıkları duygusal veya zihinsel sorunları bütüncül bir yaklaşımla ele alan ve ailelerin ve çiftlerin bu sorunları aşabilmesine yardımcı olan bir süreçtir.
Aile terapisinde çekirdek aile içindeki baba ile oğul veya baba ile kız arasındaki çatışma, anne ile oğul veya anne ile kız arasındaki çatışma çalışılabiliyor. Aile büyükleri ve akrabalarla birlikte yaşanan ailelerde, geniş aileyi kapsayan sorunlar da aile terapisinde ele alınan problemler içinde yer alıyor.
Genel olarak baktığımızda aile danışmanlığı ailelerin ve çiftlerin yaşadıkları zihinsel ve duygusal sorunların üstesinden gelmek için bu kişilere yol gösterme yöntemidir. Bu kapsamda boşanma süreçleri ele alınabileceği gibi ebeveynlerin çocuklarıyla yaşadıkları sorunlar da ele alınabilir. Birçok durumda hem bireysel sorunlar hem de bireyler arası sorunlar ele alınır. Ailenin yaşadığı ekonomik sorunlar, aile üyeleri arasındaki kavgalar veya çiftlerin yaşadığı sorunlar bu danışmanlık seansı kapsamında konuşulur.
Aile danışmanlığına gereksinim duymak için illa ki çok büyük çıkmazlarda bulunulması gerekmemektedir. Eşlerin birbirleri ile problemleri, ebeveynlerin çocukları ile olan problemleri, kardeşlerin birbirleri ile olan problemleri bu süreç içerisinde ele alınabilir. Doğru iletişim kurmamaktan kaynaklanan yanlış anlaşılmalar ile kişilerin özel alanlarına yapılan izinsiz girişler de bazen aile içerisinde problemler yaşanmasına sebep olabilir. Birbirlerine oldukça bağlı olan aile bireyleri arasında bile zaman zaman bazı sıkıntılar yaşanması oldukça normal bir durumdur. Bunun dışında ailenin bir arada yürüttüğü hayat içerisindeki maddi problemler, sağlık sorunları da ilişkileri yıpratabilmekte ve bu durumda ilişkiler içerisinde bir denge sağlayabilmek için bir danışmana ihtiyaç duyabilmektedirler.
Aile danışmanlığı hizmetinin alanında uzman, gerekli sertifikalara sahip ve ilgili alanda eğitim almış kişiler tarafından sağlanması gerekir. Bu alanda çalışmak için ilk olarak çocuk gelişimi, sosyoloji, sosyal hizmet, psikoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, tıp gibi alanlarda 4 yıllık üniversite eğitimi almış olmak gerekir. Ancak dört yıllık eğitim aile danışmanı olmak için yeterli değildir. Bu alanda kariyer yapacak kişilerin aile danışmanlığı eğitimi tamamlaması ve aile danışmanlığı sertifikası alması gerekir. Uzun süreli bir eğitim dönemi içerisinde bu yeterliliğe sahip olan kişiler ancak ailelere danışmanlık ve terapiler verebimektedir. Bu konuda uzman ve deneyim sahibi klinik psikologlardan destek almak ve danışmanlık ile gerekirse terapi süreçlerini bir arada yürütmek faydalı olacaktır.
Aile danışmanlığı terapisi almak isteyen bir aile veya çift ilk olarak uzman psikoloğa başvurmalıdır. Uzman psikolog hem bu alanda hem de insan psikolojisine dair diğer alanlarda kapsamlı bilgi sahibidir. Psikolog ile gerçekleştirilen aile danışmanlığı çalışması, kişilerin en derinde kalan duygularını, korkularını ve endişelerini gün yüzüne çıkarmaya yardımcı olur. Bu sayede aile bireyleri arasında meydana gelen çatışmanın kök nedenleri danışma seansı boyunca ele alınabilir. Ayrıca aile danışmanlığı sürecinde her bir bireyin yaşadığı problemlerin de keşfedilebilmesi ve ayrıca ele alınabilmesi de sürecin sağlıklı ilerlemesinde oldukça önemli bir rol oynayacaktır.
Hem aileler hem de evli çiftler aile danışmanlığı alabilir. Birbirleriyle sorun yaşayan eşler, çocuklarıyla sorun yaşayan ebeveynler, ebeveynlerinden biriyle ya da ikisiyle de sorun yaşayan çocuklar aile danışmanlığı desteği alabilirler. Aynı zamanda geniş aileler de sorunlarını çözmek amacıyla bu desteği alabilirler. Aynı hane içerisinde bulunulmuyor olsa bile geniş bir ailedeki tüm bireylerin birbirleriyle etkileşimi ve birbirlerinin hayatında kapladıkları alan büyük olabilir. bir taraf tamamen karşısındakinin iyi ve mutlu olması düşüncesi ile hareket ederken diğer taraf bunun kendi kişisel alanına bir saldırı olduğunu düşünebilir. Bu durumda yaşanan örnekler çoğaldıkça kişilerin iletişimleri giderek gerilebilir ve esasında nedensiz öfke patlamaları ya da anksiyete problemlerine yol açabilir.
Yaşanan bu durumların aile içerisindeki herkes tarafından anlaşılabilir olması beklenemez elbette. Aile bireylerinden bir kişi bu farkındalığa ve daha iyi bir iletişim şeklinin mümkün olduğu algısına eriştiğinde, aile danışmanlığı için bilinçlenebilir ve diğer bireylere de bu fikrinden bahsederek yapıcı bir ortam oluşturmayı hedefleyebilir.
Çift Terapisi İstanbul yazımıza da göz atabilirsiniz.
Aile danışmanlığı kapsamı oldukça geniş olan bir konudur. Kişiler arası iletişim ve ortak yaşam kaynaklı her durumu bu konuda ihtiyaç duyulabilecek bir alan sayabiliriz. Aile danışmanlığı içerisinde yer alıp değerlendirilebilecek konular hakkında bilgileri paylaşalım:
Aile içi şiddetin temel nedenleri ile bu sebeplere bağlı olarak doğurduğu sonuçlar aile danışmanlığı kapsamında incelenebilir. Eşler arasında yaşanan fiziksel şiddet durumunun yanı sıra, ebeveynlerin çocuklarına uyguladıkları şiddet, kardeşler arası fiziksel şiddet gibi tüm konular bu alana girmektedir. Şiddeti sadece fiziksel şiddet olarak düşünmemek gerekir. Duygusal şiddet de hem ikili ilişkileri, hem de aile içi ilişkileri oldukça yıpratan bir süreçtir. Ebeveynler arasında yaşanan her türlü olumsuz durum çocuklar tarafından hissedilebilir ve gözlemlenebilir. Bu etkileşim çocukların huzursuz bir ortamda yaşamasına ve her türlü urumu aşılamayacak problemler olarak görmelerine yol açabilir. Yani şiddet konusunu en vahim haliyle ve tek taraflı düşünmek yerine, daha az gözle görülebilir olan duygusal şiddet konusuna da titizlikle eğilmek gerekir. Yardıma ihtiyacı olan kadınlara ve çocuklara ihtiyaç duydukları desteği nereden alabileceklerine dair gerekli kaynaklar da aile danışmanlığı ile birlikte sağlanabilir.
Aile danışmanlığıyla eşler ve aile bireyleri arasındaki iletişim problemleri ele alınır. İletişim problemlerinin nereden kaynaklandığını anlamak bu problemlerin çözülmesi için önemli bir adımdır. Dolayısıyla terapiler sırasında iletişimin yanlış olmasına neden olan hatalar saptanır, doğru iletişimin temelleri paylaşılır, yapılmaması gereken iletişim hatalarının üzerinden geçilir ve aile bireylerinin bu işleyişe adapte olabilmeleri için yol göserilir.
Uzun vadede kıskançlık çiftler için yıpratıcı bir süreç olabilir. Aile danışmanlığında kıskançlığın temel nedenine bakmak çiftlerin sağlıklı bir ilişki kurmasına yardımcı olur. Kıskançlık konusunu da sadece ebeveynler arasındaki ilişkiye indirgememek gerekir. Kalabalık ailelerde kardeşler arası kıskançlıklar, bu kıskançlığı doğuran neden ve sonuçları net olarak incelenmelidir. Aynı şekilde çocuklar özelinde kendi ailesi dışındaki insanlara duyulan kıskançlık, farklı aile yapılarına duyulan özenme gibi problemler de ele alınabilir.
Aldatma aldatılan taraf için olumsuz bir deneyimdir. Çiftler bu olumsuz deneyimin üstesinden gelmek için aile danışmanlığından faydalanabilirler. Ancak genel olarak aldatma ve affetme konularında çift terapisi almak daha sağlıklı olacaktır. Aile danışmanlığının konusu olan aldatma problemlerinde, özellikle çocuklu ailelerde görülen ve çocukların bu duruma ve sonrasında tüm yaşananlara şahit olması durumu vardır. Eşler arasında bir affetme ya da ayrılık sürecine girilmesi durumunda tüm bu sürece çocuklar da dahil olmakta ve elbette çocuklar bu süreçleri aşmakta daha büyük zorluklar çekebilmektedir. Aynı şekilde ebeveynlerin verecekleri her kararın çocuklarına bir fikir olacağı düşüncesi gözetmesiyle birlikte belki de sıkıntılı süreç olabildiğinden daha zor atlatılabilmektedir. Ancak bu süreci psikolğunuzla birlikte yönetmek doğru bir yaklaşım olacak ve çözüm sürecine daha az sancılı olarak girilebilecektir.
Evlilik öncesi danışmanlık sayesinde çiftler evlendikleri zaman birbirlerine nasıl davranmaları ve birbirlerine karşı nasıl açık olmaları konusunda fikir sahibi olurlar. Doğru iletişim kurmanın temellerini öğrenerek daha sağlıklı bir evlilik süreci yürütebilirler. Evlilik öncesi danışmanlıkta her bir partnerin kendi ailesi ve evliliğe olan bakış açısıyla ilgili sorunların çözümü de ele alınabilir. Eşlerden biri ya da her ikisinin de ailesi ve evlilikle ilgili çekinceleri bu süreçte değerlendirilebilir ve kurulacak aile bağına ilişkin yaklaşımları ile kendi aileleriyle kendi fikirlerini paylaşma biçimleri sağlıklı hale getirilebilir.
Her aile ekonomik olarak zorlu dönemlerden geçebilir. Aile danışmanlığından faydalanmak, bu durumun geçici olduğunu ve ailenin korunması gereken en önemli varlık olduğunu anlamaya yardımcı olur. Elbette her ebeveyn kendi çocuklarının böyle süreçlerden etkilenmemesi için elinden geleni yapmak ister. Ancak bazen stres ya da maddi yükler kişiye sorumlulukları içerisinde ağır gelebilir ve bu durumda da destek alarak süreci yönetmek çok daha sağlıklı olacaktır.
Ekonomik problemler sadece maddi çöküntülerden kaynaklanmaz. Oldukça yüksek gelir ve yaşam standartlarına sahip ailelerde bazen çocuklar bu durumdan olumsuz etkileniyor olabilir. Doyumsuzluğun getirdiği boşluk ve amaçsızlığın tetiklediğ depresyon, madde bağımlılığı, imkanları kaybetme korkusu çocukların hayatında olumsuz etkiler bırakabilir. Bu süreçte yaşanan psikolojik problemleri doğru adımlarla çözümleyebilmek için de aile danışmanlığına ihtiyaç duyulabilir.
Özellikle ergenlik çağında olan çocukların, aileleri ile çatışma yaşamaları son derece doğal bir durumdur. Hatta bazı durumlarda bu çatışma süreci ergenlikk döneminden önce daha erken yaşlarda bile başlayabilir. Ancak ebeveynler ve çocukları arasında yaşanan anlaşmazlıkların mutlak surette çözüme ulaştırılması gerekmektedir. Aksi taktirde iletişim kopuklukları artacak, ebeveyn ve çocuklar arasındaki bağlar zayıflayacak ve öfke problemleri ortaya çıkabileceği gibi, bu durum çocuğun yetişkinlik dönemini de olumsuz yönde etkileyecektir. Çocuklarla iletişim problemlerinin ele alınmasında aile danışmanlığından faydalanmak mümkündür.
Alkol, madde, kumar bağımlılığı ailelerin parçalanmasına yol açabilir. Bu gibi olumsuz durumların önüne geçmek için bağımlılıkların erken dönemde ele alınması gerekir. Bağımlılık problemleri beraberinde farklı psikolojik problemleri de getirebilir. Aile danışmanı ile yapılan çalışma, bağımlılığın temel nedenini anlamaya ve bu nedeni çözmek için çaba göstermeye izin verir.
Çiftlerin cinsel hayatlarında sorun yaşaması, ilişkilerinde bazı problemler yaşamalarına ve aile içerisinde ciddi huzursuzluklara yol açabilir. Bu cinsel problemler evlilik öncesi dönemden gelebileceği gibi, çiftlerin ailee yaşamı sırasında da ortaya çıkmış olabilir. Çiftlerin cinsel problemlerini konuşması ve gerekli durumlarda yardım almaktan kaçınmıyor olmaları, sorunların aşılmasına yardımcı olacaktır.
Ebeveynlerden birinin boşanma sonrasında ikinci bir evlilik yapması çocukları olumsuz yönden etkileyebilir. Değişen hayat içerisinde çocuklar kendilerini dışlanmış hissedebilir, değişime ayak uydurmakta zorlanabilir ya da kendi kafasında kurmuş olduğu aile fikrine ters ddüşen durumlar yaşayabilir. Bu durumda her iki ebeveynin katılımıyla aile danışmanlığı alınabilir. Bu süreç gerek ortak çocuklar, gerekse eski eş olsalar dahi ebeveynlerin müşterek çocukları ile ilgili olan hayatlarını olumlu yönde etkileyecektir. Gerekli durumlarda ikinci evlilik yapılan eş de sürece dahil edilebilir.
Boşanma süreçleri hem çiftler hem de çocuklar üzerinde yıkıcı etkilere sahiptir. Her zaman karşılıklı anlayış ve saygıyı dozunda gösterebilmek mümkün olmayabilir, taraflardan biri boşanmayı istemeyebilir. Bu sürecin eşler ve çocukların zarar görmeyeceği şekilde düzenlenmesi ve en az duygusal hasarla atlatılması konusunda aile danışmanlığından faydalanmak mümkündür.
Aile danışmanlığı birey olarak alınsa da sorun ya da çatışma yaşanan aile bireyi ile destek almak daha faydalı sonuçlar doğuracaktır. Sorun yaşayan aile üyelerinin danışma sürecine birlikte katılması sorunların tartışılmasına ve aile üyelerinin birbirini anlamasına yardımcı olacaktır. Ancak konunun içeriğine bağlı olarak bireyin kendi yaşadığı diğer psikolojik problemlerin de ayrıca ele alınmasının gerekmesi halinde aile danışmanlığının yanı sıra bireysel terapi de alması önerilmektedir.
Psikoterapist Özkan Yiğit sadece çiftlere değil, aile arası iletişim problemlerinde de terapi sunmaktadır. Aile ve çiftler için psikoterapi hakkında detaylı bilgi almak için bize ulaşabilirsiniz.